Pars Pro Toto

Door Jacques Smeets geplaatst in Schilderspoëzie Nog geen reacties

Op zondag, 15 september 2019, was ik te gast bij kunstenaar John Willems te Stein. In het kader van het 2-jaarlijkse culturele evenement ‘Kunstketting’, georganiseerd door de Culturele Werkgroep Stein, exposeerden kunstenaars in hun eigen privétuin of in gemeenschapscentra en op andere culturele locaties, hun eigen werken. Er waren schilderijen, sculpturen, beelden, keramiek, hout- en ijzerwerken te bewonderen.
John Lemmens exposeerde in z’n eigen prachtige privétuin te Stein werken van zichzelf en van zijn echtgenote, maar er hielden, op zijn uitnodiging, ook twee andere kunstenaars een expositie van eigen werk, waaronder beeldhouwer Cel Lemmens uit Spaubeek. Van hem is de sculptuur op de foto.


Bij het aanschouwen van dit tafereel raakte ik ontroerd door de schoonheid ervan maar ook door de diep betekenis die dit beeld uitstraalde. Het draagt de zeer toepasselijke titel: Leven en dood.
Al kijkend naar dit kunstwerk verzamelden zich in mijn hoofd woorden. Ik praatte erover met de kunstenaar en hij vertelde mij hoe en wanneer het idee voor dit beeld ontstonden. Op mijn vraag of ik het beeld mocht gebruiken om er een gedicht bij te schrijven en dit via Internet openbaar te maken, stemde hij heel graag toe.

 

Pars pro toto

Leven en dood
Is de naam van dit kunstwerk
In gedachten ontstaan
Uit handen gehouwen

Eerst was er de ervaring
Van het onverbiddelijke sterven
Verdriet en pijn veranderden
Door spontane inspiratie

De vrouw en het gebaarde kind
Symbool van het leven
Liggend op de zwarte dood
Daar waar nieuw leven ontsprong

Ik kijk teder naar dit tafereel
Woorden vallen uit mijn hoofd
Vormen dit gedicht, deze poëzie
Door spontane inspiratie

Zoals het beeld vorm kreeg
In het hoofd van de kunstenaar
Zijn handen creëerden
Zonder ophouden, eindeloos

Leven en dood in één beeld
Zichtbaar voor wie het ziet
Alles in een, een in alles
Pars pro toto

Tekst: © 2019Jacques Smeets
Beeld: © Cel Lemmens Spaubeek

 

Date in pyjama

Door Jacques Smeets geplaatst in Columns, Poëzie, Schilderspoëzie Nog geen reacties
Hier is geen tv-producent actief geweest
Deze twee vonden elkaar op de tast
Zo gaat dat met wantsen in pyjama
Een date op een bed van zaadjes
 
De schermbloem met haar zaad
Nodigt uit tot een liefdevolle daad
Geboortebeperking is niet gewenst
In de dierenwereld is dit natuurlijk
 
De schilden stevig op de rug
Natuurlijke vijand op afstand
Hier heerst geen vijandigheid
Dit is een plek voor ware liefde
 
Wantsen doen het heel gewoon
Mensen niet, dat zijn soms rare wezens
Pyjama’s worden eerst uitgetrokken
Of niet eens aangetrokken
 
Wij kruipen niet op schermbloemen
Maar beschermen ons veelvuldig
Tegen de komst van nieuwe kroost
Belangen, nietwaar, veel belangen
 
De Homo Sapiens is soms huiverig
Voor de Graphosoma talicum lineatum
Slaat hem verschrikt van zich af
Als het diertje te dichtbij komt
 
De schermbloem schrikt niet
Van het verliefde stel in pyjama
Laat ze rustig hun gang gaan
In de natuur is alles natuurlijk
 
De mens daarentegen maakt afspraken
Zelfs voor blind daten sluit men niet de ogen
De producent, de barman en de gasten
Wrijven zich vergenoegd in de handen
 
Genietend van de aandacht en roem
Van sensatiebeluste kijkers voor de tv
In plaats van het bed op te zoeken
Zoals deze Pyjamawantsen
 
Foto: © Fons Verhoeve Stein
Tekst: © Jacques Smeets 2019

Totale overgave

Door Jacques Smeets geplaatst in Poëzie, Schilderspoëzie 6 reacties

Totale overgave

voor eventjes maar
sluit ik mijn ogen

niet om te slapen
maar om mij bewust te zijn

van mijn aanwezigheid
in totale overgave

gun mij dit ene moment
van bedachtzaamheid

voel met me mee
vlei je naast mij neer

gedachten gaan z’n gang
zoals gedachten dat doen

altijd als ik wakker ben
tot aan het eind der tijden

zou ik zo kunnen liggen
de plicht roept echter

zoals de plicht altijd roept
laat me nog even rusten

opdat ik straks kan slapen
in totale rust en overgave

Beeld: © Jacqueline Desmet Turnhout (B.)
Tekst: © Jacques Smeets

Literaire wandeling in de Schwienswei

Door Jacques Smeets geplaatst in Publicaties, Schilderspoëzie Nog geen reacties

Bep Mergelsberg (Vrienden van de Schwienswei) uit Sittared organiseerde op 13 juli 2019 deze eerste literaire wandeling door het schitterende natuurgebied De Schwienswei in Sittard. Een stukje natuur dat tot voor kort in de vergetelheid was geraakt. Bep vertelde ons iets over de geschiedenis van de Schwienswei, over de secundaire en tertiaire wegen waarover de Romeinen een paar duizend jaar geleden trokken, over de beken die elkaar hier ontmoeten, over de flora en fauna en over de vroegere ‘schansen’ (schuilplekken), waar de Sittardenaren zich konden verschansen tegen de vijanden.
De Drie Vertellers (Wim Kallen, Niek Bremen en Peter van Deursen, Phil Schaeken, John Hertogh, Bep Mergelsberg en ik zelf trakteerden de vele deelnemers aan deze wandeling op verhalen, proza en gedichten. De voordrachten vonden plaats op diverse mooie plekjes in het natuurgebied. Zij vulden de zomerse lucht, bijgestaan door zingende vogels en snaterende eenden.

De Schwienswei

Langs de grens van mijn land
Stromen beken naar elkaar toe
Ontmoetingen liggen in het verschiet

Verhalen komen tot leven
In dit leefgebied van flora en fauna
Waar de ijsvogel een duikvlucht neemt

De wind de libellen laat dartelen
Komen mensen in vriendschap bijeen
Geen varkens meer in de weide

Mensenvoeten treden in hun spoor
De dis wordt niet meer gedekt
Huizen op wielen trokken zich terug

De natuur trekt nu zijn eigen sporen
Water, dieren en planten, ieder voor zich
Samen levend in deze biotoop

Vertrouwd met gekwetter, gefluit en gezoem
In het middelpunt van mijn bestaan
Ontvouwen zich mysteries

Zijn het mythes of levende verhalen
Je weet het nooit, de onthulling biedt soelaas
De wandeling begint en eindigt

Daar waar verhalen ontstaan
Zij laten zich door ons vertellen
In het hart van de Schwienswei

Tekst: © Jacques Smeets 2019

 

Natuurlijke cyclus

Door Jacques Smeets geplaatst in Poëzie, Schilderspoëzie 2 reacties

Natuurlijke cyclus

De vlinder legt zijn eitjes
Zij transformeren tot rups
Rups sluit zich op in cocon
En transformeert tot vlinder

In deze cyclus heerst geen angst
Onzekerheid of twijfel
Dieren denken niet maar voelen
Dat denkt tenminste de mens

De vlinder verkent zijn wereld
Ontwikkelt nieuwe eitjes
Die weer transformeren tot rupsen
De cirkel is rond

De mens is vergeten
Dat hij een zoogdier is
Zoals alle andere dieren
De mens gebruikt zijn verstand

Toch creëert de mens ook zichzelf
Maakt hij deel uit van een cyclus
Het zaadje ontmoet eitje in de moeder
Beiden verenigen zich onvoorwaardelijk

In een warme en liefdevolle cocon
Ontwikkelt zich het nieuwe wezen
Op weg naar een nieuwe wereld
Waarin het wezen persoon wordt

Om nieuwe zaadjes te creëren
Die op zijn beurt op zoek gaan naar eitjes
Onwetend, zoals de rups en de vlinder
De mens staat niet boven de natuur

Alle leven op aarde bestaat uit een cyclus
Voortplanting zorgt voor de instandhouding
Van leven in alle vormen en soorten
De natuurlijke cyclus is er altijd

Tekst: © Jacques Smeets

© natuurfilm van Ton Vranken uit Susteren

Witte kruisen

Door Jacques Smeets geplaatst in Allerlei, Poëzie Nog geen reacties
Memorial Day Margraten.
Het is elk jaar weer een indrukwekkend moment op de Amerikaanse militaire begraafplaats te Margraten.
De zaterdag, voorafgaande aan dit herdenkingsdag, stond er in Horizon (bijlage bij dagblad De Limburger) deze schitterende foto van Peter Schols. Diep onder de indruk bij het zien van zoveel witte kruisen ontsproten aan mijn brein de volgende woorden:

Margraten. 22/05/2019. Amerikaans kerkhof, voorbereidingen Memorial Day.

 
Witte kruisen
 
Oneindig ver reiken de gedachten
Bij de talloze rijen witte kruisen
Hier rusten duizenden helden
Hebben geen weet van het ritueel
Dat zich jaarlijks boven hen afspeelt
 
Zij marcheerden de dood tegemoet
Heldhaftig, aangemoedigd door hun leiders
Sterven voor het vaderland maakt moedig
Zelfs als het vaderland achter hun ligt
En zij de kogelregen tegemoet lopen
 
De wind boven de witte kruisen heeft zich gelegd
Totdat straaljagers hoog boven hun hoofden
De stilte bruut verbreken met een eresaluut
Voor de soldaten die hun leven gaven
Opdat wij in vrijheid kunnen leven
 
Zij volgden slechts de bevelen op
Ontsnappen aan de dood was onmogelijk
Wat restte bleek ijdele hoop op overleven
Strak in het gareel blijven was het motto
De vijand moest worden verslagen
 
Slechts weinigen overleefden de run
Enkelen herdenken ook dit jaar nog
De kameraden die zij zagen vallen
Wellicht staan deze veteranen
Voor het laatst aan de witte kruisen
 
Geen enkele vogel op deze gedenkplaats
Floot in die zwarte periode zijn lied
Zoals de mensen tussen de witte kruisen
Niet voelen wat de helden toen voelden
Nooit de bevelen hebben gehoord
 
Grasmaaiers doen gestaag hun werk
In het gelid, zoals de soldaten marcheerden
De begraafplaats mag geen smet vertonen
De witte kruisen en het groene gras zijn symbolen
Van oprecht eerbetoon aan de soldaten van toen
 
Zolang de grasmaaiers hun werk doen
Is oorlog heel ver van ons vandaan
Blijven wij gedenken, ieder jaar weer
De helden die hun leven gaven
Beloond met een witte kruisen
 
Foto: @ Peter Schols
Tekst: @ Jacques Smeets

Waarom?

Door Jacques Smeets geplaatst in Allerlei, Poëzie Nog geen reacties

De krant bezorgen ‘s ochtends vroeg heeft zo z’n bijzondere kanten. Als je ‘n keer of honderd wordt geconfronteerd met een bericht over Thijs H. op de voorpagina dan kan er van alles met je gebeuren. Gedachten schieten heen en weer om in de loop van de dag hun plaats te vinden.

Waarom?

Zomaar, een dinsdagochtend
De kille wind blaast over over de heide
Honden dartelen vrolijk rond
Baasjes en bazinnen genieten

Op het oog lijkt het een vredig tafereel
Niets duidt op een uitbarsting
Opeens is er de angst, de pijn
Het sterven is naderend

Vogels vliegen op van vreemde geluiden
De honden zijn zich nergens van bewust
Van wat hun begeleiders overkomt
Zij snuffelen en dartelen vrolijk verder

Levens worden abrupt afgebroken
Nabestaanden openen nietsvermoedend de deur
Hun wereld stort in na het bericht
Ouders zijn totaal ontredderd

Kinderen verliezen plotsklaps hun vader of moeder
Een vader en moeder volledig overrompeld
Door het handelen van hun zoon
Harten breken, het verstand staat stil|

Zomaar, een dinsdagochtend,
De wind blaast nog steeds over de heide
Rood-witte linten markeren de gebeurtenis
Witte pakken,speurders zoeken naar sporen

Nieuws verspreidt zich over het land
In het kielzog onbegrip, woede, verdriet
Vragen, veel vragen, nog geen antwoorden
Waarom, waarom, waarom dan toch?

Antwoorden volgen later
Over slachtoffers en dader
Zouden alle vragen worden beantwoord?
Speculaties alom, vooral in de media

In de huizen van enkelen heerst diepe treurnis
Nabestaanden kruipen dicht bij elkaar
Zoeken troost en woorden
Het plotselinge verlies is eindeloos

Op een andere plek zoeken ouders
Naar woorden en antwoorden
Waarom, waarom, waarom dan toch?
Op de heide fluiten de vogels hun lied

© 2019 Jacques Smeets

Herdenken

Door Jacques Smeets geplaatst in Poëzie, Schilderspoëzie 2 reacties

    2019-05-04 19:47:22 AMSTERDAM – overzicht van het Nationale Monument op de Dam tijdens de nationale dodenherdenking. ANP REMKO DE WAAL

stilte, in gedachten
op de herdenkingsplaatsen
twee minuten ingehouden adem
de wind waait even niet meer

acht slagen vanuit de hoogte
het Wilhelmus klinkt
na de Last Post
zoals elk jaar

stilte, in gedachten
gemengde gevoelens
over oorlog en terreur
over vrede en vrijheid

een gedicht strooit zich uit
over de hoofden vol gedachten
welgemeende voordracht
van een nieuwe generatie

stilte, in gedachten
kapotgemaakte levens
tirannie en onderdrukking
chaos in de wereld

weten en niet-weten
zwijgen, stilzwijgen
schreeuwen, smoren
muziek breekt harten

stilte, in gedachten
kransen en bloemen
sieren de gedenkplaats
elk jaar opnieuw, altijd

een licht knikje of een groet
saluut aan slachtoffers
voelbaar tot op het bot
de stilte schreeuwt om vrede

stilte, in gedachten
vrijheid, onbetaalbaar
vrijheid, voor altijd vrij
blijf herdenken

€ 2019 Jacques Smeets

Eindbestemming

Door Jacques Smeets geplaatst in Schilderspoëzie Nog geen reacties

 

Eindbestemming.

Vogels fluiten, bouwen hun nest
Mensen werken of zijn op weg
Naar gewisse bestemmingen
In opgewekte stemming

Muziek klinkt uit de radio
Reclameboodschappen, het nieuws
Een aanslag in Utrecht
Vooral onzekerheid

24 Oktober 1945
Bijzondere gebeurtenis
73 jaar Verenigde Naties
Vrede, veiligheid en samenwerking

18 maart 2019
Bijzondere gebeurtenis
Tragiek, terreur, slachtoffers
De tram stopt onderweg

De halte niet bereikt
Schoten klinken luid na
Geschreeuw, doodse stilte
De aanslag is gepleegd

Koning, Koningin,
Premier, persconferentie
De wereld luistert mee
Angst, boosheid, treurnis

De verkeersstroom rijdt verder
Bestemmingen zijn gewis
De berichten ebben weg
Reclameboodschappen volgen

Een dag als alle anderen
Vogels fluiten en fladderen
Bouwen hun nest
Nieuw leven in aantocht

Enkele slachtoffers in de tram
Vonden daar hun eindbestemming
De schutter nog voortvluchtig
Zijn bestemming was gewis

De stemming is gedrukt
Rouwen om de doden
Gedachten bij nabestaanden
Eindbestemming.

© Jacques Smeets 2019

La Donna del Lago

Door Jacques Smeets geplaatst in Schilderspoëzie Nog geen reacties

Deze bijzondere werd gemaakt door dichter/schrijver/columnist Bep Mergelsberg uit Noorbeek. Zij maakt zich al jaren sterk voor behoud en onderhoud van het natuurgebied De Schwienswei in Sittard. In dit natuurgebied maakte zij, staande aan de rand van een vijver, deze foto, waarbij het lijkt alsof zich een geest in het water toont. Het tafereel inspireerde mij tot het maken van de volgende poëzie:

Lees verder →