Schaduwspel

Schaduwspel

niet de schaduw speelt
hier een hoofdrol
het is het licht dat zorgt
voor de serene sfeer
in dit tafereel

de drie beelden vormen
een spiritueel rustpunt
de beuken zijn de
stoere poortwachters
in het schaduwspel

drie lindebomen geven
de nodige rugdekking
aan de heiligen in de
door mensen uitgehakte
nissen uit de mergel

de zon verlicht het
tafereel tot een spektakel
schaduwtongen kruipen
langs de bomen over
de grond dichterbij

de legende van de boze
geest Rupert die angst
zaaide onder de paarden
komt hier tot leven of is het

de natuur die een spel speelt

het licht verjaagt de angst
wees niet bang voor het
schaduwspel, jij kan veilig
de rivier oversteken
het tafereel stelt gerust

Tekst:©Jacques Smeets (10-02-2023)
Foto: © Marga Hondorp-ten Horst (Elsloo-Lb)

Beestenboel

Beestenboel in huize Smeets. Dat vraagt om tekst en uitleg.
De das (PIM, dat stond voor Professionaliteit, Integriteit en Maatschappelijke betrokkenheid) ontving ik bij het afscheid van de politie na 43 jaar een bijdrage te hebben geleverd aan het ietsjepietsje veiliger maken van de omgeving waarin ik werkzaam was.
De prachtige, maar incomplete vogel landde vorig jaar bij ons. Zijn naam ; MusLukt’ kreeg hij van zijn ontwerper, beeldend kunstenaar Leny Franken uit Eygelshoven. Hij voelde zich direct thuis in het bos te Valkenburg, gecreëerd op het witte doek door mijn broer Alfons .
Recent werden onze vroegere honden Tommy (links) en Gino (rechts) door Bert Boogaert uit Tholen tot leven gewekt op een Santorini steen. Tommy leefde en woonde bij ons van 1976 tot 1993. Gino daarna van 1994 tot 2008.
Zonder mokken namen zij hun plaats in naast PIM en MusLukt en completeerden de beestenboel in ons huis.
Ze gedragen zich voorbeeldig, maken nooit ruzie en gunnen elkaar de plek in dit tafereel. De andere dieren in het bos lieten weten zeer verheugd te zijn met hun komst. En wij, wij genieten hier elke dag van.

Een, twee, drie (Take this Waltz)

Een, twee, drie…
(Take this waltz)

de vogel op de draad
zingt z’n eigen lied
de worm aan de haak
probeert vrij te komen

uit de hemel valt een stem
sluit vriendschap met die
van de man op de planken
de cohesie is een feit

liedjes worden geboren
ik neem ze in m’n armen
wieg ze en koester ze
als pasgeboren baby’s

plots verandert de ambiance
soldaten marcheren in gelijke
tred naar het front en vechten
een heldhaftige dood tegemoet

muziek klinkt in het kamp
gedwongen gespeeld, dat wel
dansend naar het eind van de liefde
mensen lopen de dood tegemoet

het gebed schreeuwt om troost
uw wil geschiede, het is uw wil
wees gerust, ooit is er vrede
in de wereld en in het hart

in het hotel gaat het leven
z’n dagelijks gangetje
verliefden ontmoeten elkaar
hebben elkaar nodig, of niet

de liedjes leggen zich teder
aan mijn ritmisch tikkende
voeten, ik raap ze op en
vorm ze samen tot dit gedicht.

halleluja

© Jacques Smeets (13-02-2023)

Aanvulling:
Liedjes van Cohen zijn zeer wel bekend binnen mijn generatie. Ik groeide er mee op, zonder dat ik er een echte fan van werd. Door de jaren heen vonden ze echter ergens in mijn geheugen een vaste plaats. Toen ik op zondag, 12 februari 2023 in het Theater Landgraaf getuige was van de vertolking van vele nummers van Leonard Cohen door Bert van den Bergh, samen met Tessa Kersten en de band, kwam alles bovendrijven uit mijn geheugen. Ik kon de liedjes bijna allemaal in mezelf meezingen of neuriën.

Avelanche (klik op deze link om dit lied te beluisteren).

Na dit schitterende optreden verdween de muziek niet meer uit mijn hoofd en toen ik de volgende ochtend, na een korte rusteloze nacht, om 04:00 uur op stond om mijn dagelijkse krantenwijk te lopen, spookten allerlei woorden en korte poëtische zinnetjes door mijn hoofd. Toen ik terugkwam van mijn ronde, nam ik een blocknote en een pen ter hand en schreef een aantal van die gedachten op. Daarna kon ik met een rustig gevoel weer terug naar bed.
In de loop van de dag schreef ik dit gedicht, stuurde het naar Bert van den Berg om hem en zijn band hiermee te bedanken en vooral eer te bewijzen voor hun meer dan voortreffelijke optreden en ik kreeg van hem de volgende reactie terug:

Hoi Jacques,

Ik heb het gedicht in alle rust in mij op kunnen nemen, zonder de stoor-factoren van de dag.

Het is mooi Jacques, heel mooi vind ik.

Het geeft een prachtig beeld van wat een optreden van ons is. Je tipt een paar punten uit ons optreden aan die een goed beeld geven van wat een heel optreden is. Het mij meest pakkende stuk uit je mooie gedicht is: uit de hemel valt een stem sluit vriendschap met die van de man op de planken de cohesie is een feit. Mooi verwoord en gevonden.

Heel veel dank voor je mail en natuurlijk heb je alle vrijheid om je gedicht te publiceren en ben ik trots dat wij de aanleiding en inspiratie waren voor de prachtige woorden die je ook prachtig bij elkaar gezet hebt.

Met vriendelijke groet

Bert

Leven voor de kunst

Recent werd ik uitgenodigd voor de première van de documentaire ‘Leven voor de Kunst’ van Maurice Nijsten, over het leven en werken van beeldend kunstenaar Slavko Dujic uit Landgraaf.

Ik leerde deze man een aantal jaar geleden kennen tijdens de kunstmanifestatie Overmunthe in de Terpkerk te Urmond. Hij maakte toen al een hele diep indruk op mij met zijn bijzondere kunstwerken. Die vertelden het verhaal over en verwerking van de Balkanoorlog. Slavko was deze in 1992 ontvlucht en kwam uiteindelijk in Nederland (Landgraaf) terecht.
In zijn atelier gaf hij de oorlog en zijn trauma’s een gezicht.

Voor meer info over de docu kijk op: https://l1.nl/limburg-doc-slavko-dujic-leven-voor-de…/

Hier zijn nog een paar sculpturen van Slavko, die de verschrikkingen van oorlog en b.v. ook van MeToo en onderdrukking van de vrouw uitbeelden.  Zij hebben betrekking op het onderstaand gedicht dat ik erover schreef

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Leven voor de kunst

doodse stilte in de zaal
mijn hart maakt een sprongetje
de docu over de kunstenaar
begint en er klinkt muziek

lieflijke klanken zijn het
maar dat is slechts schijn
achter de klanken van muziek
en koor schuilt diepe emotie

de kunstenaar vertelt over hoe
hij innerlijk verscheurd werd
door die onmenselijke oorlog
de oorlog die zovéél verscheurde

terwijl bommen om hem heen
vallen vlucht hij met familie
en hun hebben en houden
naar hopelijk veiliger oordenzijn hoofd en lijf vol met
doodsangst,vlucht hij in paniek
naar een ander, onbekend land
ver weg van huis en haardhij vertelt over zijn leven
voor de kunst en hoe hij de
verschrikkingen uit zijn lijf
en leden probeert te verjagen

nare dromen die verder reiken
dan een mens kan denken
de verf druipt over het doek
als rivieren van bloed

op zoek naar warmte en
genegenheid versus de kilte
van de afwijzing door de ander
hij zoekt in de natuur verder

hij hakt, zaagt, slijpt in de
boomstam waar Adam en Eva
tevoorschijn komen alsof
ze er altijd in hebben gezeten

de vluchteling verschijnt
uit het niets in een houten jas
daaronder de rugzak met
wat rest van zijn leven

de kunstenaar werkt de oorlog
uit zijn diep getroffen geest
verjaagt het monster dat
de menselijkheid verslond

oorlog krijgt een gezicht
het monster trekt zich terug
uit zijn geest, toch zal
oorlog er altijd zijn

hij leeft verder met zijn lief
vreedzaam, hand in hand
zijn leven met haar deelt hij
liefdevol met dat van de kunst

de muziek verstomt
het koor valt stil
het doek valt maar kunst
blijft leven, voor altijd

Tekst: ©Jacques Smeets (27-01-2023)

Schilderij, beelden en foto’s: ©Slavko Dujic (Landgraaf)

Windhaan

 

Windhaan

kromgebogen over het stuur
fiets ik door de donkere straten
op weg naar mijn opdracht
als de mens wakker wordt
grijpt hij op de tast naar
de krant vol met oud nieuws

ik worstel mij van de ene
brievenbus naar de andere
de wind heeft andere plannen
hij wil me terugduwen naar
mijn oorsprong, ik verzet me
met volle kracht daartegen

de windhaan op de kerktoren
lacht mij uit als ik passeer
hij laat zich gewoon meevoeren
op de grillen van windkracht 7
mijn jaloerse blik brengt hem
niet uit zijn dagelijkse rol

de haan kruipt achter de
de dreigende wolken vandaan
hij doet z’n uiterste best
om zich te tonen aan de
fietser die kromgebogen
over het stuur verder ploegt

alsof hij mij wil zeggen
laat je niet afremmen door
de onstuimige wind
zodra jij klaar bent
heb je de wind in de rug
en kruip je weer in je bedje

© Tekst: Jacques Smeets (04-01-2023

Met Chris van Dam aan de lunch

Met Chris van Dam in Brasserie Abshoven.

Chris wilde graag een exemplaar van mijn dichtbundel ‘Dichterbij het leven en de dood’ persoonlijk uit mijn handen ontvangen en kwam daarvoor over van Den Haag naar Munstergeleen.

Het was een gezellige bijeenkomst in de brasserie Abshoven waar wij genoten van een lekkere lunch. De brasserie is gevestigd in een oude gerenoveerde kloosterkerk. De menukaart droeg de zeer toepasselijke titel ‘Het Heilig Boek’. Dat pas wel in het leven van een CDAér.
Bij het zien van de bundel raakte Chris direct onder de indruk van de uitvoering. Hij verzocht mij ter plekke om een door mij gekozen gedicht uit de bundel aan  hem voor te dragen. Dat deed ik uiteraard met veel plezier.

Chris leerde ik een jaar of 6 geleden persoonlijk kennen. in het debatcentrum De Balie, waar ik getuige was van een verkiezingsdebat in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2017. Chris deed mee aan het debat namens het CDA.
Opeens kwam Chris naast mij zitten op de publieke tribune, gaf mij een hand, stelde zich voor en zei dat hij graag, puur uit interesse, nader kennis wilde maken met de ‘blauwe diender’ over wie hij al het e.e.a. had gehoord en gelezen.
Chris was voorheen politieman, OvJ en plv HovJ en nu was de kans groot dat hij Kamerlid zou worden. Dat werd hij ook.
Enige tijd later kwam Chris voor het eerst bij ons thuis in Elsloo (L.) op bezoek om een exemplaar van mijn boek De Blauwe Diender in ontvangst te nemen.

Inmiddels is hij geen Kamerlid meer, maar een rechter in opleiding.

Nu was hij dus voor de derde keer op bezoek bij ons.
Aangezien wij ook spraken over het voorwoord van Lulu Wang in de bundel en dat ik nog steeds van plan was om zelf ‘ n keer naar Den Haag te rijden om haar een exemplaar te gaan overhandigen, bood Chris spontaan aan dat hij de bundel graag aan haar persoonlijk wilde gaan afgeven.

Met een gesigneerd exemplaar van de bundel en voorzien van een persoonlijke noot voor hem en eentje voor Lulu Wang keerde hij goedgemutst huiswaarts.
Het is wel duidelijk dat er een speciale band is ontstaan tussen mij en mijn lief en Chris van Dam.

Mocht er belangstelling zijn voor het boek De Blauwe Diender en/of de dichtbundel ‘Dichterbij het leven en de dood’ dan verwijs ik graag naar de volgende link. Van beide boeken bestaat ook een e-book en een luisterboek. Het luisterboek van de dichtbundel is door niemand minder dan model- en stemacteur Rudolf Bijleveld ingesproken (https://www.luisterrijk.nl/luisterboek/9789464492484/dichterbij-het-leven-en-de-dood)

Hemels gezang


Op de expositie in Sint Odiliënberg (9 januari 2023), ontmoette ik een aantal bekenden, maar ook kunstenaars, van wie ik eerder al werk had gezien, maar die ik nog niet persoonlijk had gesproken. Daar kwam gisteren verandering in. Een van de kunstenaars die ik daar voor het eerst uitgebreid sprak was Loes Knoben-van Herwaarden uit Posterholt. Zij maakt o.a. prachtige bronzen beelden/sculpturen. Een mooie selectie was er te bewonderen.

Een van haar werken (Gabrielle) inspireerde mij om er een gedicht bij te schrijven. Loes reageerde enthousiast op het gedicht en gaf mij toestemming om bijgevoegde foto te gebruiken.

Hemels gezang

ergens heel ver weg
hoor ik hemels gezang
het lijkt erop alsof iemand
mij wil toezingen
over geluk en liefde

ik spits mijn oren
en probeer te verstaan
wat mij wordt toegezongen
het is te ver weg en
nauwelijks te duiden

de wind voert de stemmen
over het land en de huizen
ik kruip achter mijn schaduw
het gezang verdwijnt niet
wat is er aan de hand

ik hoor woorden en flarden
ze gaan over de mensen
om mij heen maar ook
ik word aangesproken
in heldere engelentaal

heb elkander lief en
sla je vleugels uit
liefde is niet ver weg
leg je hand op jouw hart
ons gezang hoor je daar

wij sturen een boodschap
van verdraagzaamheid
open je ogen en je hart
maak je toegankelijk
voor ons hemels gezang

Tekst: © Jacques Smeets (09-01-2023)
Beelden: © Loes Knoben-van Herwaarden (Posterholt)
Website: https://loesknoben.exto.nl//

Dromen

Kunstenaar Jos Solberg uit Geleen is een verwoed wandelaar. Naast zijn lange tochten naar Santiago de Compostella (dé inspiratiebron voor zijn prachtige schilderijen), wandelt hij ook regelmatig in de eigen omgeving. Deze foto trof ik aan in een reeks over het natuurgebied De Kempen nabij Waterschei (B.) De naar de hemel grijpende bomen werden voor mij de inspiratiebron voor dit gedicht.

Dank je wel Jos, dat ik deze foto hiervoor mag gebruiken.

Dromen

Wanhopig grijpen ze naar
het licht aan de hemel
dat mijn ogen verblindt

Ze zijn met zovelen,
veel te veel en veel te hoog
kan me niet vastklampen

Ook ik zoek het licht
wanneer het in mijn hart
duister en sinister voelt

Hoe geraak ik daarboven
ik wil me vastgrijpen
aan de graaiende armen

Het lukt niet in dit moment
van wanhoop en angst
eerst tot rust komen

Dan openen zich de armen
ze grijpen niet meer
maar omarmen het licht

Ik laat me zachtjes vallen
in de schoot van het tafereel
en voel de weldadige liefde

Zachtjes sluit ik mijn ogen
en droom op deze golf
verder door het leven

Tekst: © Jacques Smeets (11-11-2022)
Foto: © Jos Solberg Geleen

Poëzie

‘Poëzie is tot betekenis gemaakte vorm en tot vorm geworden betekenis. Tijdens het scheppingsproces gaat de vormgeving betekenis genereren en gaat de verbeelding zich in vormen openbaren.’ (André Stek).

Dit citaat van André Stek plaatste dichter Pit van Nes uit Eindhoven recent op FB. Aanleiding was een poëziemiddag in een van de oudste cafés te Eindhoven, café ’t Rozenknopje aan de Hoogstraat 59. Ik was daar ook aanwezig om er een paar gedichten van eigen hand voor te dragen.

Er werden om te beginnen, drie nieuwe dichtbundels van drie verschillende dichters (Hans F. Marijnissen, Paul Bezembinder en André van Eynthoeve) gepresenteerd door Uitgeverij Leeuwenhof.
In de interviews was een van de hoofdvragen of de dichter kon vertellen of hij dichter bij de vorm of de inhoud zat met zijn bundel. Telkens bleek dat er sprake was van een vorm maar dat de inhoud daar in wezen altijd nadrukkelijk de boventoon voerde. Immers, uiteindelijk gaat het om het ‘gesproken woord’ dat door de kunstenaar (want dat zijn dichters ook) werd opgeschreven. Hun verbeelding openbaart zich uiteindelijk.

In die zin slaat André Sterk de spijker op de dichterlijke kop.

Ook ik laat de verbeelding (en fantasie) zich openbaren in mijn gedichten, dat blijkt overduidelijk in mijn bundel ‘Dichterbij het Leven en de dood’. Zoals Lulu Wang het in haar voorwoord uitte: “Al behandelen de gedichten een breed scala aan onderwerpen (…), ze delen dezelfde ondertoon, warm en gevoelig.’

Warmte en gevoeligheid openbaren zich vooral in mijn gedichten omdat de ondertoon gaat over mijn en ons dagdagelijks bestaan in al zijn facetten.

Tijdens de poëziemiddag daar in dat knusse theater boven café ’t Rozenknopje’ werd ik ondergedompeld in die specifieke sfeer en dat maakt poëzie tegelijkertijd erg levendig.

Ik zou iedereen willen aanraden af en toe een gedicht te lezen en dat op je in te laten werken zonder er direct een ‘oordeel’ over te vellen. Wie weet raakt het je diep van binnen, brengt het je op andere gedachten, zie je de wereld opeens heel anders, kijk je op een andere manier naar je eigen leven enz.

Met dank aan Pit van Nes voor de foto’s.
Bijgevoegd ook een foto van drie rozen (schilderij van broer Alfons) met daarbij het gedicht dat ik over deze drie rozen die uit de knoppen komen (dit was het thema van de middag) voordroeg.

Artistieke ontwikkeling van twee broers

Het geeft een ongelooflijk mooi gevoel als je in staat blijkt om kunstvormen als schilderijen, beelden, foto’s en andere zaken, zoals gebeurtenissen, evenementen, politiek, uit mijn ervaring als politieman, mijn jarenlange beroep als politieman, mijn reeds meer dan 50 jaar durende relatie met mijn lief, familie, de natuur, leven en dood etc. te combineren met zelfgeschreven poëzie.

Nog mooier is het als je dit kan doen met schilderwerk van je naaste familielid, in dit geval met broer Alfons. Hij wist mij al jaren geleden te raken met zijn werk en toen ik rond 2005 ideeën kreeg om een boek te gaan schrijven over de beleving van mijn politieberoep, dook ik in zijn archief schilderwerken. De eerste combinaties schilderij/poëzie waren geboren.

Intussen ben ik 4 boeken en een poëziebundel verder en nog steeds schrijf ik af en toe een gedicht bij een van zijn werken.
In 2017 kregen wij allebei, bijna gelijktijdig, te maken met een ernstige aanslag op onze gezondheid en daarmee op ons leven. Wonderwel gelukte het ons allebei om weer te herstellen.
Alfons stopte een aantal jaar met zijn creatieve uitspattingen. Ik niet, mijn aandacht ging steeds meer uit naar poëzie en die leidde begin van dit jaar (2022) tot de bundel ‘Dichterbij het Leven en de dood’.
Alfons liep een aantal maanden geleden tijdens zijn dagelijkse wandelingen bijna letterlijk tegen een hele bijzondere locatie, waar hij een nieuw, schitterend atelier, kon en mocht inrichten (Hoeve Blankenberg te Wijlre). Binnen no time begon hij opnieuw te schilderen, verkoopt ook weer schilderijen en heeft zich als een herboren kunstenaar nieuw levenslust ingeblazen. Schitterende nieuwe werken zijn het gevolg. Hij is in de regel op vrijdag, zaterdag en zondag een aantal uren in de middag in zijn atelier.

Bezoekers van de kleine horeca van hoeve Blankenberg kunnen desgewenst een kijkje nemen, vragen stellen aan de kunstenaar en werken van hem bewonderen.

Mijn gedichtenbundel ligt daar ook ter inzage. Te bevragen bij de uitbaatster Lilian. In de bundel zijn 9 schilderijen van Alfons opgenomen, allemaal door mij voorzien van een passend gedicht.
Drie combinaties uit de bundel zie je hier op foto. Mocht je nu al interesse hebben in de bundel, dan kan deze bij mij worden besteld via deze link. ( https://deblauwediender.nl/bestellen-dichterbij-het…/). Hij wordt in eigen beheer uitgegeven (de voorraad is beperkt) en hij is nog te koop bij boekhandel Krings te Sittard.