Schaduwspel

Schaduwspel

niet de schaduw speelt
hier een hoofdrol
het is het licht dat zorgt
voor de serene sfeer
in dit tafereel

de drie beelden vormen
een spiritueel rustpunt
de beuken zijn de
stoere poortwachters
in het schaduwspel

drie lindebomen geven
de nodige rugdekking
aan de heiligen in de
door mensen uitgehakte
nissen uit de mergel

de zon verlicht het
tafereel tot een spektakel
schaduwtongen kruipen
langs de bomen over
de grond dichterbij

de legende van de boze
geest Rupert die angst
zaaide onder de paarden
komt hier tot leven of is het

de natuur die een spel speelt

het licht verjaagt de angst
wees niet bang voor het
schaduwspel, jij kan veilig
de rivier oversteken
het tafereel stelt gerust

Tekst:©Jacques Smeets (10-02-2023)
Foto: © Marga Hondorp-ten Horst (Elsloo-Lb)

Een, twee, drie (Take this Waltz)

Een, twee, drie…
(Take this waltz)

de vogel op de draad
zingt z’n eigen lied
de worm aan de haak
probeert vrij te komen

uit de hemel valt een stem
sluit vriendschap met die
van de man op de planken
de cohesie is een feit

liedjes worden geboren
ik neem ze in m’n armen
wieg ze en koester ze
als pasgeboren baby’s

plots verandert de ambiance
soldaten marcheren in gelijke
tred naar het front en vechten
een heldhaftige dood tegemoet

muziek klinkt in het kamp
gedwongen gespeeld, dat wel
dansend naar het eind van de liefde
mensen lopen de dood tegemoet

het gebed schreeuwt om troost
uw wil geschiede, het is uw wil
wees gerust, ooit is er vrede
in de wereld en in het hart

in het hotel gaat het leven
z’n dagelijks gangetje
verliefden ontmoeten elkaar
hebben elkaar nodig, of niet

de liedjes leggen zich teder
aan mijn ritmisch tikkende
voeten, ik raap ze op en
vorm ze samen tot dit gedicht.

halleluja

© Jacques Smeets (13-02-2023)

Aanvulling:
Liedjes van Cohen zijn zeer wel bekend binnen mijn generatie. Ik groeide er mee op, zonder dat ik er een echte fan van werd. Door de jaren heen vonden ze echter ergens in mijn geheugen een vaste plaats. Toen ik op zondag, 12 februari 2023 in het Theater Landgraaf getuige was van de vertolking van vele nummers van Leonard Cohen door Bert van den Bergh, samen met Tessa Kersten en de band, kwam alles bovendrijven uit mijn geheugen. Ik kon de liedjes bijna allemaal in mezelf meezingen of neuriën.

Avelanche (klik op deze link om dit lied te beluisteren).

Na dit schitterende optreden verdween de muziek niet meer uit mijn hoofd en toen ik de volgende ochtend, na een korte rusteloze nacht, om 04:00 uur op stond om mijn dagelijkse krantenwijk te lopen, spookten allerlei woorden en korte poëtische zinnetjes door mijn hoofd. Toen ik terugkwam van mijn ronde, nam ik een blocknote en een pen ter hand en schreef een aantal van die gedachten op. Daarna kon ik met een rustig gevoel weer terug naar bed.
In de loop van de dag schreef ik dit gedicht, stuurde het naar Bert van den Berg om hem en zijn band hiermee te bedanken en vooral eer te bewijzen voor hun meer dan voortreffelijke optreden en ik kreeg van hem de volgende reactie terug:

Hoi Jacques,

Ik heb het gedicht in alle rust in mij op kunnen nemen, zonder de stoor-factoren van de dag.

Het is mooi Jacques, heel mooi vind ik.

Het geeft een prachtig beeld van wat een optreden van ons is. Je tipt een paar punten uit ons optreden aan die een goed beeld geven van wat een heel optreden is. Het mij meest pakkende stuk uit je mooie gedicht is: uit de hemel valt een stem sluit vriendschap met die van de man op de planken de cohesie is een feit. Mooi verwoord en gevonden.

Heel veel dank voor je mail en natuurlijk heb je alle vrijheid om je gedicht te publiceren en ben ik trots dat wij de aanleiding en inspiratie waren voor de prachtige woorden die je ook prachtig bij elkaar gezet hebt.

Met vriendelijke groet

Bert

Levenslijnen en Sporen

Levenslijnen.

We hebben er allemaal eentje, nietwaar?

Er wordt veel over gesproken, gezongen en geschreven. Soms wordt de levenslijn op een andere kunstzinnige manier uitgebeeld. Zoals b.v. door vriend en kunstenaar Leo Klein uit Eygelshoven (https://www.atelier-l2.eu/).

Hij koos, na ontzettend veel denkwerk, tijd, geduld en geëxperimenteer, een grafische interpretatie van de grote gebeurtenissen in ons leven, van conceptie tot aan de dood, in 12 panelen van hout en acrylglas met een afmeting van 90 x 90 cm elk. De witte acrylverf op het hout symboliseren de zeven lagen van onze huid. Het grafische is een vertaling van de vele bewegingen die ons leven kenmerken en staat op de achterzijde van het acrylglas gedrukt. De panelen worden onderverdeeld in de 4 seizoenen die onze persoonlijke ontwikkeling tijdens onze levensweg afbakenen. Zo beschrijft Leo Klein zijn ‘levenswerk’ in een bij dit werk uitgebracht boek, waarin de 12 panelen staan afgebeeld. Hij beschreef de 4 jaargetijden afzonderlijk en verklaarde zelfs de cijfersom- en duiding (90+90=180. 1+8+0=9). Negen, als het hoogste enkele cijfer in het decimale talstelsel, symboliseert volledigheid. In het Hebreeuws heeft de negen de baarmoeder als teken.

Leo nodigde 12 vrienden van hem uit om hun gedachten in woorden aan de hand van de grafiek van hun verjaardagsmaand, uit te beelden. Hij vroeg mij derhalve om bij paneel 8 (augustus, mijn geboortemaand) mijn gedachten in woorden op te schrijven. Ik schreef het gedicht met de titel ‘Sporen’.

Op zaterdag, 11 september 2021 (9/11) vond de presentatie van dit werk en bijbehorende boekwerk plaats in Antwerpen, bij kunsthandel PJEZ Unik (https://www.pjezunik.be/) en uiteraard was ik daarbij aanwezig, samen met mijn lief. Het werd een hele bijzondere presentatie en het voelde voor mij als een grote eer en trots om mijn bijdrage hieraan te hebben mogen leveren, samen met 11 hele bijzondere mensen, allemaal behorende tot de vriendenkring van Leo en Leny.

Sporen

mijn ogen strelen het tableau
overweldigende schoonheid
ik zie een levenslijn
of zijn het de getijden
die sporen gladstrijken

een lichtflits uit het heelal
ik val uit de sterrenhemel
als een leeuw in augustus
sporen tekenen mijn leven
mijn moed wordt beloond

vertrouwd kijk ik naar de zee
de bakermat van mijn bestaan
naakt vond ik me op het strand
op weg naar een kansrijk leven
ik oogstte wat ik zaaide

ik ga op zoek naar ruimte
voor muziek, poëzie en beeld
vertrouwd en zelfzeker
mijn levensloop ligt verankerd
in dit uit basalt geboren tafereel

Tekst:© Jacques Smeets
Kunstwerk en foto: © Leo Klein Eygelshoven

 

 

Sterren

 

Sterren

Turen naar het heelal was
kijken naar de sterrenhemel
zonder dat zij wisten wat er
met hun leven zou gebeuren

Het staat in de sterren geschreven
maar, hoe dan, waar dan?
tussen de sterren is slechts
duisternis waar te nemen

In die tijd zwaaiden mensen
naar diegenen die achterbleven
over hun bestaan was al beslist
in een veewagen werden ze gestopt

De treinen reden af en aan
vanuit alle hoeken van het land
om vervolgens via een dood spoor
hun lading uit te braken

De sterren hadden geen weet
van het sorteren in de kampen
het stond er ook niet geschreven
duisternis was wat er restte

Bewegende beelden op schermen
herinneren de passanten aan
een ongekende gruweltijd
soldaten lopen tussen de massa

Dirigeren en verordonneren
rücksichtslos, zonder genade
blikken zonder emoties kruisen
naar hoop zoekende ogen

Kille stemmen uit stalen pijlers
noemen namen, veel namen
van mensen op weg naar de dood
de onbegrijpelijke neergang.

Schotels turen naar het heelal
het staat in de sterren geschreven
de passant denkt er het zijne van
sterren staan heel ver weg van hier

© Jacques Smeets 2021

Moeder Maas

Moeder Maas

als een beschermende moeder
als een kloek met haar kuikens,
zorgt moeder Maas voor
beken, rivieren en oever

geketend aan haar brede borst,
bescherming biedend
tegen uitdroging en verval,
in een eeuwige cyclus

de mens laaft zich volop
aan deze grootse moeder,
gevestigd aan de oevers
bouwt de mens aan zijn leven

daar wordt handel gedreven,
de rivier vormt de stroming
voor de verdeling van voedsel
onder de hongerige mens

de mens ontfermt zich
echter niet altijd als een
hoeder over deze moeder,
misbruikt haar zelfs

als moeder Maas de mens
een hoognodig halt toeroept,
wordt er gesmeekt en gebeden
om voor hem genadig te zijn

de mens wil echter meer,
steeds meer en nog veel meer,
moeder Maas maakt zich breed
en toont haar ware kracht

neemt alles mee in haar
verwoestende kracht,
reinigt haar vervuilde oevers
maakt de schoonheid weer zichtbaar

komt de mens ooit tot inzicht
over de kracht van moeder Maas?
zou de mens deze oermoeder
ooit als een ware moeder eren?

Tekst: ©Jacques Smeets
Foto: © Fons Verhoeve (Stein)

Woordeloos

De moordaanslag op Peter R. De Vries maakte diepe indruk op velen. Zo ook op politiemensen, die direct na de aanslag ter plekke waren en geconfronteerd werden met de gevolgen van dit grof geweld op de journalist. Op Internet gingen veel foto’s viraal waarop jonge politiemensen (studenten) met ontzetting, angst en ongeloof keken naar wat er allemaal binnen hun gezichtsveld afspeelde.
Op mij, als gepensioneerde politieman, maakten die foto’s een enorme indruk, omdat ik daarin zag, wat voor impact zo’n heftige gebeurtenis heeft op politiemensen. Op sommige foto’s stonden drie jonge vrouwelijke politiestudenten, dicht tegen elkaar, soms handen voor het gezicht en in hun ogen de zichtbare ontzetting. Het raakte mij zo sterk, dat ik spontaan het volgende gedicht schreef. Ik heb bewust geen foto erbij geplaatst omdat de woorden van dit gedicht voor zich spreken.

Woordeloos

wanneer jij niets vermoedend
in gedachten verzonken
de aanslag tegemoet loopt

als schoten klinken
mensen verbaasd opkijken
of geschrokken wegduiken

een ijselijke kreet klinkt
geconfronteerd met lijden
om hulp wordt gesmeekt

wanneer jij daar ligt
geen woorden meer kent
niet weet wat er is gebeurd

dan wordt er ijlings
gezocht naar woorden
van troost en medeleve

camera’s zoemen naarstig
registreren de plaats delict
het slachtoffer is roerloos

wanneer jij daar ligt
dan zijn er altijd anderen
die geen woord te veel is

er wordt gespeculeerd
wat is er aan de hand?
we weten het nog niet

vaagheden, onduidelijkheid
we wachten op nader bericht
aan woorden geen gebrek

maar jij ligt daar op straat
zonder het te weten
woordeloos

© Jacques Smeets

 

Maskerade

Bijzondere ontmoeting

Zomaar ’n dinsdagmiddag op een terras in een winkelcentrum. Corona lijkt van de aardbodem verdwenen. Hier en daar doemt nog een verdwaald mondmasker op tussen het winkelende publiek.
Wij vermaken ons wel. Samen met mijn broer Alfons, de kunstschilder, mijn echtgenote en ik praatten we over hoe het was tijdens de lockdown, over vaccinatie en over nieuwe inspiratie.
De bestelde drankjes worden gebracht. Een jonge, vrolijke en vooral vriendelijke jongedame heet ons van harte welkom en serveert de drank op een professionele wijze op tafel. Zij hoort ons praten over schilderkunst en poëzie en raakt met ons in gesprek. Dat is op zich al wonderbaarlijk, want doorgaans is bedienend personeel geïnstrueerd om vooral geen tijd te verdoen aan tafels door uitgebreid met gasten te gaan kletsen. Deze vrouw blijkt echter uit andersoortig hout gesneden te zijn. Zij blijkt ook een kunstenares te zijn, die zich onderscheidt door het illustratief en zeer kleurrijk beschilderen van allerlei voorwerpen, maar ook uit het schilderen van psychedelische voorstellingen. Zij stelt zich aan ons voor als Gina Derks en binnen no time hebben wij onze gegevens uitgewisseld. Saillant detail: zoals mijn broer kunstschilder is en ik poëzie schrijf, schildert haar moeder en schrijft een oom van haar gedichten.

Continue reading

Schaamteloos

in brons gegoten
het resultaat
van een ultiem orgasme

uit liefde voor de kunst ontstaan
vanuit gevoel en genegenheid
vanuit een gedachte

handen gevouwen
verzonken in het leven
biddend?

geen schaamte

passanten werpen een blik
zij kennen haar niet
passeren slechts

gesetteld of gevlucht
een toonbeeld van
menselijkheid

de mens en de wereld
de relatie is duidelijk
verbondenheid.

Tekst:© Jacques Smeets 2021
Foto: © Henny Frederix Cuijk
Beeld op foto: © Ivan Veninga Haren (Gr.)

Avondklok

Avondklok

de stilte overvalt mij ’n beetje
niet dat ik angstig ben of boos
het maakt mij onrustig in mijn hoofd

de tijd tikt simpelweg door
mét of zonder avondklok
de maan werpt mijn schaduw vooruit

straatstenen blijven onaangeroerd
geen ongedurig hoefgetrappel
of aangelijnde jankende honden

takken van bomen wiegend op de wind
geen idee van waaruit deze waait
de avondlucht streelt mijn gezicht

een traan in mijn ooghoek
zoekt snel een uitvlucht
niet aarzelen gewoon doorlopen

als het dan zover is en
ik de wijzers van de klok
het ultieme moment zie naderen

slaak ik een diepe zucht
verlangend naar een andere tijd
opdat ik weer de rust vind

de deur valt achter mij in het slot
alsof er iemand tegen mij zegt
er is geen weg terug naar vroeger

ik plof op de bank en neem een slok
op tv bekende hoofden en stemmen
monden lijken tegen muren te spreken

in mijn hoofd verwarring alom
ik hoor stemmen op tv praten over
de eenzame man achter het raam

Tekst: © Jacques Smeets
23 januari 2021, 20:00 uur

In het licht van de lantaarn

In het licht van de lantaarn

hier lig ik dan, open en bloot
meedogenloos op straat gezet
rond een lantaarnpaal gedrapeerd

in het licht van de lantaarn
heb ik mij neergelegd
in liefde met elkaar verbonden

niemand die zich over mij ontfermt
kan ook niet want wat te doen
met deze roerloze lantaarnpaal

was het een grap of vandalisme
of wilde iemand een signaal afgeven
zonder pijnlijke woorden te gebruiken

Venus straalt haar warme liefde
over dit vreemde tafereel
even meen ik een knipoog te zien

erotische gedachten verdwijnen
in de kille vroege ochtendlucht
ik laat een krant in de bus vallen

met een geruststellende glimlach
neem ik afscheid van fiets en paal
gun beide een liefdevol samenzijn

tot morgenochtend, mompel ik zachtjes
dan zal ik jullie opnieuw groeten
en jullie nog meer liefde toewensen

Tekst en foto: © Jacques Smeets 2017